از بیست‌ونهمین سال‌یاد شهید عبدالعلی‌مزاری در دانشکدگان فارابی استان قم تجلیل شد
اگر مردم افغانستان به زندگی آبرومندانه دست نمی‌یابند، دلیلش فقدان یک دولت پایدار بوده است، چون‌که مردم افغانستان تاکنون یک دولت متین، منسجم و پایه‌دار نداشته است
گزارش از امان شادکام—اسدالله جعفری(پژمان)
از بیست‌ونهمین سال‌یاد شهید عبدالعلی‌مزاری با حضور گرم مردمی، مهاجران، اساتید، دانش‌جویان، فرهنگیان، هنرمندان، نویسندگان، زنان، پژوهش‌گران علمی و دینی و از اقشار مختلفی در تالار فرهنگ دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران استان قم، تجلیل به عمل‌آمد. برگزاری این مراسم با شکوه توسط کانون‌های دانش‌جویان افغانستانی دانشگاه‌های استان قم ترتیب و سامان یافته بود.
به گزارش مهاجرتایمز؛ بعد از ظهر روز چهارشنبه، ۱۶حوت/اسفند ۱۴۰۲ خورشیدی، میزگرد علمی تحت عنوان «واکاوی علمی اندیشۀ شهید وحدت ملی؛ ملت‌سازی، فدرالیزم و جایگاه زنان در اندیشه‌ای شهید مزاری» با حضور فعال مردمی، اساتید دانشگاه‌ها، دانش‌جویان، هنرمندان، نویسندگان، زنان، پژوهش‌گران، فرهنگیان و مهاجران افغانستانی استان قم در دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران برگزار گردید. در این نشست، دبیر مجمع دانش‌جویان افغانستانی_استان قم و امیر محمد 9ساله، کودک مهاجر افغانستانی و به ترتیب دربارۀ فعالیت‌های کانون دانش‌جویی و شخصیت صوری شهید مزاری سخنرانی کردند. امیر محمد نه ساله، سخنانش را به شکل روایت دربارۀ شهید مزاری ارائه کرد. در همین‌حال، در لایه‌های نشست، برنامه‌‌‌های تفریحی مانند، دکلمه‌ای شعر، اجرای تئاتر و بازخوانی آهنگ «سرزمین من» اثر از داود سرخوش نیز صورت گرفت.
در میزگرد این نشست، آقای محمدسرور جوادی عضو پیشین مجلس نمایندگان افغانستان (پژوهش‌گر) و آقای محمداسلم شیوا (عالم دین) مولفه‌ها و مقوله‌های «ملت‌سازی، فدرالیسم و جایگاه زنان را در اندیشۀ شهید مزاری» مورد واکاوی و بررسی قرار دادند.
آقای جوادی در رابطه به دولت‌ها، ملت‌سازی و فدرالیزم صحبت کرد. ایشان سخنانش را با طرح دو پرسش مهم تاریخی و سیاسی دربارۀ دولت‌ها و ملت افغانستان آغاز کرد؛ چرا مردم افغانستان به یک زندگی آبرومندانه و عزت‌مندانه نمی‌رسند؟ چرا مردم افغانستان در طول تاریخ دولت پایه‌دار نداشته است؟ ایشان جواب این پرسش‌ها را با روی‌کرد فکری شهید مزاری پاسخ داد. او گفت اگر مردم افغانستان به زندگی آبرومندانه دست نمی‌یابند، دلیلش فقدان یک دولت پایدار بوده است. چون‌که مردم افغانستان تاکنون یک دولت متین، منسجم و پایه‌دار نداشته است، زیرا تا هنوز هیچ ملتی هم شکل نگرفته است که دولت‌ها در افغانستان پایه‌دار بماند. آقای جوادی «ملت و دولت» را ملزومه‌ای یک‌دیگر عنوان کرد و گفت که هیچ دولت بدون ملت شکل نمی‌گیرد و هیچ ملتی بدون دولت به انسجام و پایه‌داری نمی‌رسد.
هم‌چنان، جوادی دولت و ملت‌سازی را در فرایندهای تاریخی به شکل قهری، طبیعی و گفتمانی مورد کاوش قرار داد و افزود که دولت و ملت‌سازی براساس شرایط فرهنگی، اجتماعی و دینی همان مردم و سرزمین به وجود آمده است. وی مولفه‌های ذکر شده را شرح و بسط دارد، اما مولفه‌ای دولت و ملت‌سازی_«گفتمانی» را بیش‌تر به تحلیل و تفسیر گرفت، چون‌که این مولفه را به اندیشه‌ای شهید مزاری وفق داد و گفت؛ شهید مزاری همواره تأکید می‌کرد که توسط یک تفاهم و گفت‌وگویی مشترک و همه‌جانبه یک ملت شکل بگیرد و از بطن آن ملت، یک دولت ملی فراگیر تشکیل شود. او با صراحت تمام افزود که در افغانستان هیچ‌گاه ملت و دولت‌سازی شکل نگرفته است، اما تنها در زمان حاکمیت دیکتاتوری عبدالرحمن خان، در بخش دولت‌سازی کارهای شد و ولی دولت‌سازی به تنهایی‌اش، ظلم و ستم را بیش‌تر رونق می‌دهد و فربه می‌سازد.
در کنار این صحبت‌هایش، آقای جوادی مولفه‌های فرهنگ، اقتصاد و قدرت را در ملت‌سازی گفتمانی لازم دانست و گفت که شهید مزاری با آن‌‌که تئوری‌پرداز و جامعه‌شناس نبود، اما یک نابغه بود که این موضوعات را بسیار به زبان ساده و عامه برای مردم و جامعه بیان کرده است. هم‌چنان، آقای جوادی، مولفه‌ها و زیرساخت‌‌های دولت و ملت‌سازی را «دانش، عدالت توزیعی، اقتصاد، قدرت و مشارکت جمعی» تلقی کرد. ایشان لازمه‌ای تشکیل دولت‌های دولت‌وملت‌سازی را پدیده‌های مانند؛ «پذیرش واقعیت‌ها، عدم تخاصم اقوام، پذیرش هویت‌ها» بیان کرد.
وی این موضوع را با روی‌کردهای تاریخی بررسی کرد و گفت که در افغانستان، دولت‌ها ساخته و پرداخته‌‌ای بیگانگان بوده است و به همین دلیل، همیشه هویت‌های فرهنگی و اجتماعی یک قوم خاص نادیده گرفته می‌شوند. مزاری به خاطر همین موضوع، وارد میادین مبارزات سیاسی شد و در مقابل تبعیض و انکار هویت هزاره‌ها مبارزه کرد. در حالی‌که شهید مزاری در ابتدا یک فرد سیاسی و نظامی نبود و بلکه یک شخصیت فرهنگی بود. این جبری زمانه بود که پای او را به سنگرهای سوزان مبارزه و سیاست کشاند تا هویت و ماهیت کتلۀ بزرگی از یک جامعه‌ای انسانی به گونۀ وارونه تحریف و محو نشود.
آقای جوادی با بحث تطبیقی حضار را مخاطب قرار داد و افزود که جای تأسف آن‌جاست که علی از آدرس ذوالفقارش مشهور می‌شود. حسن از آدرس صلح‌طلبی‌اش و همین‌طور شهید مزاری از آدرس جنگ طلبی‌اش. ایشان، مزاری را یک شخص نابغه و متفکر فرهنگی قلم‌داد کرد و نسبت دادن جنگ‌جو و جنگ‌سالار به شهید مزاری را کار دشمنان وحدت، عدالت و برابری خواند.
او گفت که شهید مزاری برای بیرون رفت از بحران و فجایع داخلی افغانستان و برای رسیدن به یک ملت متحد و به یک دولت مقتدر، سه طرح را پیش‌نهاد کرد؛ «دولت توافقی، دولت دموکراسی_(انتخابات) و دولت فدرالیسم.» اما به دلیل ضیقی وقت، برای آقای جوادی مجال صحبت بیش‌تر نماند که بحث فدرالیزم در اندیشه‌ای شهید مزاری را شرح و بسط بدهد. بنابراین، جوادی در پایان صحبت‌هایش به گونۀ شوخی و کنایه گفت که قبل از آمدن در این‌جا، کسی در بیخ گوشم گفت که کم‌تر صحبت کنم و به همین‌خاطر اعصابم خراب شد و میزگردِ بحث علمی به بی‌راهه کشانده شد و من هم بیش‌تر صحبت کردم.
در همین‌حال، بعد از آقای محمدسرور جوادی، آقای محمداسلم شیوا، به صورت پراکنده، ابعاد شخصیتی شهید مزاری را مورد بحث قرار داد و گفت که مزاری یک شخصیت نا تکرار شدنی در تاریخ است. وی افزود که ماه حوت/اسفند در واقع ماه محرم و عدالت‌خواهی است. هم‌چنان، آقای شیوا به حضاران و مستمعین این مراسم توصیه کرد که خودشان کتاب‌های‌که دربارۀ شهید مزاری چاپ شده‌اند، بخوانند و به سخنرانی‌هایش گوش بدهند.
پس از اتمام میزگرد علمی، آقای محمدامان ابراهیمی، دبیر مجمع دانش‌جویان افغانستانی استان قم به جایگاه حضور یافت و او فعالیت‌های ارزش‌مند دانش‌جویان افغانستانی استان قم را به صورت دسته‌بندی، فشرده و مختصر با ارائه‌ی استناد تصویری، پاورپوینت و پروژکتوری برای حضاران و مخاطبان در این مراسم توضیح داده و معرفی کرد. در این توضیحات، فعالیت‌های دانش‌جویان افغانستانی_استان قم، شامل خدمات درمانی، مشاوره درمانی-پزشکی، مشاوره تحصیلی، مشاوره ویزا و روادید، مشاوره‌های ازدواج و تنظیم خانواده و هم‌چنان پیگیری مشکلات اقامتی دانش‌جویان جامعۀ مهاجر در استان قم بود.
در پایان این مراسم باشکوه در کنار قرعه‌کشی و آهنگ سرزمین من اثر از داود سرخوش، گروه تئاتر «قلب آسیا» که متشکل از جوانان مهاجر و پناهندگان افغانستانی ساکن در ایران است و با کارگردانی ابراهیم حیدری، یک قطعه تئاتری بسیار زیبا، با مفهوم، گیرا و جذابی را با محورمحتوای نقد بر سیاسیون و سقوط نظام‌های افغانستان، انسجام و پایه‌داری ملت‌ها اجرا کردند.
بخش تصاویر از بیست‌ونهمین سال‌یاد شهید عبدالعلی‌مزاری در دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران شعبه قم
