کریسمس—فصلی از عشق، سنت‌های جهانی و امید به صلح
افغانستان نیز به طوری مشابه است! کریسمس در افغانستان به دلیل غالب بودن محورهای افراط‌گرایی و بنیادگرایی اسلامی به طور گسترده‌ای جشن گرفته نمی‌شود
پیش‌گفتار
تبریک به تمامی پیروان حضرت عیسی مسیح به مناسبت این روز! کریسمس 2025 که در تاریخ 25 دسامبر جشن گرفته می‌شود، نمادی از اتحاد جهانی در بزرگداشت یکی از پرمخاطب‌ترین تعطیلات جهانی است. کریسمس که ابتدا به عنوان جشنی میلاد مسیحی برای تولد حضرت عیسی برگزار می‌شد، به تدریج به یک رویداد جهانی تبدیل شده است که در بسیاری از فرهنگ‌ها با سنت‌ها و آداب و رسوم مختلف جشن گرفته می‌شود. بنابراین، این سیاهه به تاریخ‌چه‌ی کریسمس و چگونگی جشن گرفتن آن در فرهنگ‌های مختلف، از جمله کشورهای شرقی مانند افغانستان و ایران می‌پردازد. هم‌چنین به تفاوت‌های بین کریسمس و شب سال‌نو نیز اشاره خواهد شد. علاوه بر این، زمینه فصلی تعطیلات و اهمیت جهانی آن نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تاریخ‌چه عید کریسمس
کریسمس ریشه در تولد حضرت عیسی مسیح بیش از 2000 سال پیش دارد، رویدادی که مسیحیان آن را در تاریخ 25 دسامبر یاد می‌کنند. این تاریخ در قرن چهارم میلادی انتخاب شد، زمانی که کلیسا تولد حضرت عیسی را با جشن رومی‌های بت‌پرست به نام «سول اینویکتوس» که به عنوان جشن زمستانی تجلیل می‌شد، هم‌زمان کرد (نیسن‌باوم، 1997). در اوایل مسیحیان مراسم مذهبی خود را با آداب و رسوم محبوبی مانند جشن‌های بزرگ، هدیه‌دهی، خوشی و خوش‌گذرانی که در جشن‌های بت‌پرستان رایج بود، ترکیب کرده بودند.
اما در طول و با گذر زمان و قرن‌ها، کریسمس از یک جشن مذهبی به یک رویداد فرهنگی جهانی تبدیل شد و سنت‌های جدیدی مانند تزئین درختان کریسمس، ارسال کارت‌های تبریک و تبادل هدایا به آن اضافه شد. بدین‌سان، امروزه، کریسمس یک جشن مذهبی و دنیوی نیز است که هم توسط مسیحیان و هم غیرمسیحیان در سراسر جهان در میان ملیت‌های گوناگون جشن گرفته می‌شود (کلی، 2010).
تاریخ جشن کریسمس
کریسمس همه‌ساله در تاریخ 25 دسامبر جشن گرفته می‌شود، روزی که هم از نظر مذهبی و هم از دیدگاه فرهنگی دارای اهمیت زیادی است. برای مسیحیان، این روز تولد حضرت عیسی مسیح است که یک رویدادی حیاتی در عقاید، باورها و ایمان آن‌هاست. انتخاب این تاریخ تصادفی نبوده است بلکه یک هم‌زمانی عمدی با جشن رومی‌های بت‌پرست سول اینویکتوس بوده که جشنی به نام انقلاب زمستانی را برگزار می‌کردند. این هم‌زمانی یک حرکت استراتژیک از سوی کلیسای اولیه بوده تا جشن‌های بت‌پرستان را جذب کرده و یک جایگزین مسیحی برای آن‌ها فراهم آورد.
برای بسیاری دیگر، کریسمس فرصتی است برای تأمل در مورد تم‌های نیکوکاری، احسان، صلح و خیریه. در برخی از سنت‌های مسیحی، مانند آن‌هایی که در کلیساهای ارتدوکس شرقی وجود دارند، کریسمس به تاریخ 7 جنوری جشن گرفته می‌شود که این تفاوت به دلیل تفاوت‌ها در تقویم یولیانی و گرگوری می‌باشد، (تاکر، 2011).
کریسمس در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف
کریسمس در سرتاسر جهان به شیوه‌های مختلفی جشن گرفته می‌شود، هر کشور و فرهنگ ویژگی‌های خاص و جذابیت‌های خودش را به این تعطیلات به ارمغان می‌آورد. تنوع سنت‌ها لایه‌ای از جذابیت به این جشن جهانی به شرح زیر می‌افزاید.
ایالات متحده و کانادا: کریسمس در کانادا و آمریکای شمالی با تزئینات فصلی، درختان کریسمس و رژه‌های بابا نوئل مشخص می‌شود. مردم برای صرف غذاهای خانوادگی جمع می‌شوند، هدایا تبادل می‌کنند و هم‌چنان در رویدادهای فرهنگی و اجتماعی شرکت می‌کنند. شب کریسمس اغلب زمانی برای خدمات مذهبی نیز محسوب می‌شود، در حالی که روز کریسمس به جشن‌های خانوادگی اختصاص دارد، (کلی، 2010).
بریتانیا و آلمان: در بریتانیا، سنت‌های کریسمس شامل آوازخوانی، غذاهای فصلی و کُرَک‌های کریسمس است. روز بوکسینگ (Boxing Day) که در تاریخ 26 دسامبر جشن گرفته می‌شود، یک تعطیلات عمومی است که این روز با خرید و دیدوبازدید همراه می‌باشد نیز به جشن کریسمس افزوده می‌شود، (نیسن‌باوم، 1997). آلمان به خاطر بازارهای کریسمس خود، یا «کریستکیندل مارکت»، مشهور است که در آن بازدیدکنندگان می‌توانند تزئینات دست‌ساز و غذاهای سنتی خریداری کنند. تقویم آدنت نیز به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود که روزهای باقی‌مانده تا کریسمس را با شگفتی‌های بزرگ بر می‌شمارند، (تاکر، 2011).
مکزیک و جاپان: جشن‌های کریسمس در مکزیک با «لاس پوزادا» آغاز می‌شود که به مفهوم بازسازی و جست‌وجوی حضرت مریم و حضرت یوسف برای پناهگاه است. و این جشن‌ها با یک ضیافت شبانه در شب کریسمس و آتش‌بازی در روز کریسمس ادامه می‌یابد. در جاپان، کریسمس یک تعطیلات مذهبی نیست، اما به یک جشن فصلی تبدیل شده است. مردم از نمایش‌گاه‌های نور و رویدادهای مرتبط با کریسمس لذت می‌برند و یک سنت منحصر به فرد از خوردن مرغ سرخ‌شده دارند که در دهه‌ی 1970م، توسط یک کمپین تبلیغاتی معروف شده است، (تاکر، 2011).
اتیوپی: در اتیوپی، کریسمس طبق تقویم ارتدوکس شرقی در تاریخ 7 جنوری جشن گرفته می‌شود. این جشن با خدمات مذهبی، جشن‌ها و گردهمایی‌های خانوادگی همراه است و غذاهای سنتی مانند «دورو وات» و خوراک مرغ تند و غیره صرف می‌شود.
افغانستان و ایران: در ایران، کریسمس تعطیلات عمومی نیست، اما جامعه مسیحی، به ویژه مسیحیان ارمنی، این روز را با عنوان خدمات مذهبی و گردهمایی‌های خانوادگی جشن می‌گیرند. اگرچه کریسمس در جوامع شرقی آن‌چنان به شکل گسترده‌تر شناخته‌شده نیست، اما روحیه نیکوکاری، خیریه و صلح در این فصل توسط بسیاری از شرقی‌ها پذیرفته می‌شود، (نیسن‌باوم، 1997). افغانستان نیز به طوری مشابه است! کریسمس در افغانستان به دلیل غالب بودن محورهای افراط‌گرایی و بنیادگرایی اسلامی به طور گسترده‌ای جشن گرفته نمی‌شود. با این‌حال، جامعه کوچک مسیحی که در این کشور زیست دارند، این روز را با عنوان خدمات مذهبی گرامی می‌دارد. همین‌طور؛ برای مهاجران و سازمان‌های بین‌المللی، کریسمس با جشن‌های خصوصی و اقدامات خیریه همراه است.
تفاوت بین کریسمس و سال‌نو میلادی
اگرچه کریسمس و سال‌نو میلادی، تقریباً در یک زمان جشن گرفته می‌شوند، اما از نظر تمرکز و سنت‌ها تفاوت‌هایی نیز دارند. کریسمس حول محور تولد حضرت عیسی مسیح است که بر محور گردهمایی‌های خانوادگی، خیریه، احسان و عبادات مذهبی می‌چرخد. این زمان برای تأمل، صلح و اتحاد است، بر عشق و نیکوکاری تمرکز دارد، (نیسن‌باوم، 1997). اما، سال‌نوی میلادی بر گذر از سال قدیم به سال جدید تمرکز دارد. این شب با مهمانی‌ها، آتش‌بازی‌ها و شمارش معکوس در نیمه‌های شب جشن گرفته می‌شود. اگرچه این شب نیز زمانی برای تأمل است، اما بیش‌تر بر نوشدن، شروع‌های جدید و تعیین اهداف برای سال آینده تمرکز دارد.
فصل کریسمس
کریسمس در فصل زمستان در نیم‌کرۀ شمالی برگزار می‌شود، فصلی که با هوای سرد، برفی و فعالیت‌های زمستانی همراه است. با این‌حال، این فصل هم‌چنین حسی گرما و راحتی را به همراه دارد. با مردمانی که از نوشیدنی‌های گرم، گردهمایی‌های دنج و وعده‌های غذایی کامل لذت می‌برند. تزئینات کریسمس مانند چراغ‌ها و تزئینات جشن، فضای شاد و دلپذیری را ایجاد کرده و به همه احساس راحتی و شادی می‌بخشد. در نیم‌کرۀ جنوبی، که کریسمس در تابستان برگزار می‌شود، این تعطیلات اغلب با فعالیت‌های فضای باز مانند باربیکیو و گردش‌های ساحلی همراه است. کشورهایی مانند استرالیا و آفریقای جنوبی کریسمس را با تمرکز بر لذت از فضای باز و هوای آفتابی جشن می‌گیرند.
در نتیجه
کریسمس و سال‌نوِ 2025 سال دیگری از جشن جهانی است که با سنت‌های مختلفی که میراث فرهنگی کشورهای مختلف را منعکس می‌کند، همراه می‌باشد. از ریشه‌های مذهبی آن تا مراسم‌های امروزی، کریسمس، مردم سراسر جهان را با پیام‌های عشق، صلح و نیکوکاری الهام می‌بخشد. همان‌طوری که این ارزش‌ها را در آغوش می‌گیریم، امیدواریم سال 2025 سالی پر از همدلی، مهربانی و اتحاد در سطح جهانی باشد. تا باشد که این فصل و سال آینده پر از صلح و صفا باشد، جایی‌که عشق مرزها را درنوردد و نور را برای همه به ارمغان بیاورد.
تهنیت باد
این رویداد فرخنده را به تمامی عزیزان در سراسر جهان و به ویژه به پیروان حضرت مسیح تبریک و تهنیت باد می‌گویم. امیدوارم که سال 2025 سالی پر از عشق، صلح و آرامش برای تمامی کشورها و انسان‌ها باشد. تا باشد که روحیه‌ای فصلی همگان را به سوی یک آینده‌ای روشن هدایت کند و در دنیایی که مهربانی و فهم متقابل غالب باشد و این سال‌نو همه را در اتحاد و نیکوکاری متحد سازد. بنابراین، برای همه سالی پر از خوش‌بختی و شادمانی آرزومندم!
