نانو بیماری سرطان را ریشه‌کن خواهد کرد—امیدوارم که افغانستان جز پیش‌روترین نانوفناوری در جهان باشد
با علم فناوری نانو قرار است که تا سال 2040م، 95 درصد صنعت جهان را تحت پوشش قرار دهند. در این راستا پیش‌رفت‌هایی حاصل می‌شود که تمام بیماری‌های مانند بیماری سرطان را ریشه‌کن خواهد کرد
گفت‌وگوکننده: امان شادکام
جنگ‌های نیابتی و تبعیض قومی در سر زمینی افغانستان باعث شده که سیل از مهاجرت به سوی کشورهای هم‌سایه به جریان بیفتد. از آن جمله کشور ایران که بیش از سه میلیون مهاجر افغانستانی را به عنوان مهاجر و پناهنده به خود اختصاص داده است، جای تأمل است. ایران کشوری‌ست که باوجود تحریم‌های کمرشکن اقتصادی ظالمانه و یک‌جانبه از سوی ایالات متحده آمریکا، مهاجران افغانستانی را نیز به خود جای داده است.
اما با آن‌که مهاجرین افغانستانی در ایران با چالش‌ها، محدودیت‌های قانونی و تبعیض‌های استخوان‌سوز زیادی مواجه‌اند، ولی جوانانی هستند مانند رضا ابراهیمی توانسته‌اند که از این محدودیت‌ها عبور کنند و خودش را به عنوان یک نخبه، یک مهندس، یک مخترع و یک متخصص در جهان علمی و فن‌آوری امروزی عیار و مطرح کنند. بنابراین؛ نشریه‌ی مهاجرتایمز در سلسله گفت‌وگوهای خود این‌بار به سراغ آقای رضا ابراهیمی مخترع و مهندس رشته فتونیک با گرایش نانوفوتونیک و عضو فدراسیون بین‌المللی انجمن مخترعان سوئیس IFIA)) رفته تا از خود وی بیش‌تر بشنویم.
ابراهیمی اهل افغانستان، ساکن ایران و متولد 1371 خورشیدی است. او دوره‌ی مکتب و مدرسه را در ایران به اتمام رسانده و اکنون دانش‌جوی دورۀ کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران می‌باشد. در این گفت‌وگو از ایشان در رابطه به تلاش‌ها، مهارت‌ها و کارهای که تا کنون انجام داده است به گفت‌وگو مینشینم:
مهاجرتایمز: آقای ابراهیمی تشکر از این فرصتی که به ما دادید. شما در یک مصاحبه‌ای خود گفته بودید که در تهران متولد شده‌اید و مکتب را هم حتما در تهران خوانده‌اید. در آن دوره در کنار کتاب‌های درسی مکتب، کتاب‌های تقویتی دیگری هم مطالعه می‌کردید؟
ابراهیمی: بلی! من متولد ایران هستم. تقریبا یک ساله بودم که با خانواده‌ام به شهر قم ساکن شدیم و در همان‌جا مقطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان مدرسه را تمام کردم. دورۀ لیسانس را با آن‌که به دلیل مهاجر بودن، مشکلات زیادی سر راه تحصیلاتم سد شده بود—ولی بازهم ادامه تحصیل دادم. در مقطع کارشناسی ارشد «ماستری» تصمیم گرفتم که پیش‌رفت کنم و به دانشگاه تهران ادامه‌ای تحصیل بدهم. از این‌که من علاقه‌ای وافری به ریاضی و فیزیک داشتم، دورۀ کارشناسی را رشتۀ «مهندسی برق با گرایش مخابرات انتخاب کردم و دورۀ کارشناسی ارشد را رشته مهندسی فتونیک با گرایش نانوفوتونیک انتخاب کردم.»
من کتاب‌های تقویتی زیادی خواندم، چون‌که از دوران کودکی علاقه‌مند به مطالعه بودم. گفتم، وقتی‌که بزرگ شدم به عنوان یک مخترع مطرح دنیا شناخته شوم و هم‌چنین در شرکت‌های بزرگ مانند سامسونگ، اپل یا ناسا فعالیت کنم. به همین‌خاطر سختی‌ها و مشقت‌های زیادی را در تحصیلاتم تحمل کرده‌ام و هم‌چنین دست از تلاش بر نداشته و ادامه‌ای تحصیل داده‌ام. بالاخره همان تلاش‌ها و تحمل سختی‌ها مرا در جای‌گاهی که امروز قرار دارم، رساند.
مهاجرتایمز: آقای ابراهیمی! می‌شود دربارۀ علم نانوفناوری معلومات بدهید، اصلا چه است و کاربرش در دنیای امروزی چگونه است؟
ابراهیمی: فناوری نانو فرایند دست‌کاری مواد در مقیاس اتمی، تولید مواد و ابزار به وسیله‌ی کنترل آن‌ها در سطح اتم‌ها و مالی‌کول‌ها می‌باشد که شامل علوم مهندسی و فناوری در مقیاس نانو در زمینه‌هایی مانند شیمی، زیست‌شناسی، فیزیک و علوم مهندسی است. هم‌چنان، دست‌کاری ماده بین یک تا صد نانومتر است. دانش‌مندان بزرگ مانند ریچارد فاینمن فیزیک‌دان آمریکایی که نقش اساسی در شکل‌گیری علوم نانو داشته است. فضای زیادی وجود دارد تا سوالاتی در زمینه‌ای کار با مواد و اجسام در ابعاد خیلی ریز را طرح کرد که ذهن هر شنونده‌ای را به خود مشغول می‌کند.
آقای ریچارد، هم‌چون تفاوت بین علم نانو با فیزیک بنیادی را پیشنهاد و مطرح کرد. هرچندکه برای افراد در آن زمان‌ها تعجب‌برانگیز بود و غیرممکن تصور می‌شد. اما حالا شاهد پیش‌رفت‌های روز افزون در زمینه‌ای علوم نانو هستیم. با علم فناوری نانو قرار است که تا سال 2040م، 95 درصد صنعت جهان را تحت پوشش قرار دهند. در این راستا پیش‌رفت‌هایی حاصل می‌شود که تمام بیماری‌های مانند بیماری سرطان را ریشه‌کن خواهد کرد. امیدوارم که افغانستان جز پیش‌روترین نانوفناوری در جهان باشد. کسب علم و دانش در این زمینه و تربیت متخصصان خوب بتواند مشکلات مردم افغانستان را در زمینه‌های نانوفناوری حل کند— امنیت و آرامش را به کشور افغانستان به ارمغان بیاورد.
مهاجرتایمز: برخی‌ها باور دارند که نخبه بودن و استعداد داشتن به استعداد خدادادی وابسته است، یعنی تلاش را خیلی دخیل نمی‌دانند. نظر شما در این باره چیست؟ آیا خود شما استعداد خدادادی دارید یا بر اثر سعی و تلاش نخبه و مخترع شدید؟
ابراهیمی: از نظر من نخبه بودن و استعداد داشتن اصلا به استعداد خدادادی وابسته نیست. برای رسیدن به موفقیت بایستی سختی کشید و تلاش کرد. چون هیچ‌گاهی بدون سختی، موفقیت و آسایش به دست نمی‌آید. من اصلا استعداد خدادادی نداشتم و ندارم. مثل بقیه‌ای دانش‌جویان تلاش و کوشش کردم تا این‌که موفق شدم. این طبیعی است وقتی‌که وارد هر رشته‌ای می‌شوید و به آن رشته تسلط پیدا می‌کنید—آن موقع به موفقیت هم می‌رسید.
مهاجرتایمز: گاهی شاید متوجه شده باشید که فرزندان مهاجران افغانستانی در ایران از درس و تحصیل روگردان شده‌اند. با آن‌که یک فرصت نسبی هم دارند تا کلاس نهم و دهم درس می‌خوانند و هم‌چنین ترک تحصیل می‌کنند. دیدگاه و مشوره‌ای شما به عنوان یک مخترع و یک جوان موفق در عرصه‌ای آموزش و پرورش به آنان چیست؟
ابراهیمی: بلی! جوانان وقتی‌که به کلاس نهم و دهم می‌رسند، عمدتا به دلیل مشکلات اقتصادی خانواده‌ها و این‌که نمی‌تواند خانوادهای‌شان مصارف تحصیلی را فراهم کنند، ترک تحصیل می‌کنند. مجبور می‌شوند که کار کنند. من به خانواده‌های مهاجرین در ایران توصیه می‌کنم هر طوری‌که شده، فرزندان‌شان را حمایت کنند و نگذارند که فرزندان‌شان ترک تحصیل کنند و بی‌سواد بمانند. هم‌چنان، وظیفه وجدانی سرمایه‌گذاران و نخبگان اقتصادی ایجاب می‌کند که از دانش‌آموزان و دانش‌جویانی‌که مشکلات اقتصادی حاد دارند، حمایت کنند و نگذارند که کسی از تحصیل و آموزش محروم بماند. فرزندان مهاجر باید رشته‌های را انتخاب کنند که به آن رشته‌ها علاقه داشته باشند تا در آن رشته‌ها موفق شوند و جز بهترینها قرار گیرند.
مهاجرتایمز: آقای ابراهمی! من با چندین خانواده در استان‌های اراک و قم صحبت کردم که چرا فرزندان‌شان ترک تحصیل می‌کنند؟ آن‌ها گفتند که بچه‌هایش به دلیل عدم زمینه‌کاری در بخش تخصص‌شان و هم‌چنان ایجاد محدودیت‌های قانونی در مدارس و دانشگاه‌ها، ترک تحصیل می‌کنند. نظر شما در این باره چیست؟
ابراهیمی: آن‌ها انگیزه ندارند باید به آن‌ها انگیزه داد و هم‌چنین بررسی شود که فرزندش به چه کاری علاقه دارد تا حمایت شود. همه‌ی فرزندان علاقه ندارند که مهندس و یا دکتر باشند. جامعه به روانشناس و بقیه‌ای رشته‌ها نیز نیاز دارد و اصلا می‌توانند یک کسب‌وکار راه‌اندازی کنند و وارد صنعت کسب و کار شوند.
مهاجرتایمز: به عنوان آخرین سوال، برای تشویق دانش‌آموزان و دانش‌جویان؛ توصیه‌های راهگشاهِ تان چیست؟
ابراهیمی: برای تشویق دانش‌جویان، دانش‌آموزان و جوانان مهاجر و پناهنده توصیه می‌شود که حتما در کارهای خود ماهر و متخصص شوند و هم‌چنین تسلط به زبان انگلیسی داشته باشند. با این مهارت‌ها در هر جایی از دنیا که بخواهید بروید و مهاجرت کنید در فرایند کاری شما تاثیرگذار است. فرق نمی‌کند که به چه رشته‌ای می‌خواهید ورود پیدا کنید. در آن رشته باید جز بهترینها باشید و این موفقیت تنها با سعی و تلاش به دست می‌آید.
