ظهور و پیشینۀ شاخه خراسان داعش یا «آیاسکی»–بخش1
آرزوهای جهانی داعش شامل «برافراشتن پرچمی به نام العقاب بر فراز بیتالمقدس و کاخ سفید» است که این آرزوها مساوی با شکست اسرائیل و ایالات متحده آمریکا خواهد بود
مترجم: اسدالله جعفری(پژمان)
منبع: مرکز مطالعات استراتژیک و بینالملل
دولت اسلامی خراسان معروف به شاخه خراسان داعش (IS-K)یکی از هسته و پایگاههای داعش در آسیای مرکزی است. این پایگاه سه سال پس از تأسیس آن، هنوز همچنان فعال است. دولت اسلامی یا داعش در سال ۲۰۱۵ میلادی، گسترش فعالیتهای تروریستی خود را در منطقهی خراسان اعلام کرد که این جغرافیا از نظر تاریخی بخشهایی از ایران امروزی، آسیای مرکزی، افغانستان و پاکستان را در بر میگیرد. با اینوجود؛ معنای واژۀ «خراسان» در زبان فارسی از جای که خورشید طلوع میکند است. [نولان و شیلوچ]
علیرغم تردیدهای اولیه درباره وجود این گروه تروریستی از سوی تحلیلگران، مقامات دولتی و غیر دولتی، داعش نزدیک به ۱۰۰ حملهی خونین علیه غیرنظامیان در افغانستان و پاکستان را انجام داده است. همچنین تقریباً مسئول ۲۵۰ حمله مرگبار علیه نیروهای امنیتی ایالات متحده آمریکا، نیروهای امنیتی افغانستان و پاکستان از ماه جنوری ۲۰۱۷ میلادی تا کنون بوده است. اگرچه گروه تروریستی داعش تا هنوز هیچ حملهی را علیه سرزمین ایالات متحده آمریکا انجام نداده است، اما این گروه تهدیدی پایدار و بزرگ علیه منافع ایالات متحده و متحدانش در آسیای جنوبی و مرکزی محسوب میشود. در این برسی کلی در مورد پیشینه، تاریخچه، رهبری و اهداف استراتژیک کنونی شاخه خراسان داعش پرداخته میشود.
تشکیلات و ارتباط با هستۀ داعش
در سال ۲۰۱۴ میلادی، شخصی به نام حافظ سعید خان، با هویت و ملیت پاکستانی به عنوان اولین امیر شاخه خراسان داعش منصوب شد. سعید خان، یک فرمانده اسبق در جنبش تحریک طالبان پاکستانی بود. هنگامیکه حافظ سعید خان برای اولین بار با البغدادی رهبر کل گروه داعش در اکتبر ۲۰۱۴ میلادی، بیعت کرد، اعضای برجسته تحریک طالبان پاکستانی از جمله شیخ مقبول سخنگوی این گروه و بسیاری از فرمانداران منطقهای آن، حافظ سعید را همراهی میکردند. بسیاری از این افراد در اولین اجلاس شورای رهبری شاخه خراسان داعش حضور گرم و پرشوری نیز داشتند.
از اینرو؛ اعضای اولیه شاخه خراسان داعش شامل گروهی از جنگجویان و ملیشههای پاکستانی بودند که در سال ۲۰۱۰ میلادی در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان، درست در آن سوی مرزهای مناطق قبایلی تحت ادارۀ فدرال سابق پاکستان و یا (FATA) ظهور کردند. بسیاری از این ملیشهها و ستیزهجویان، اعضای بیگانهی تحریک طالبان پاکستانی و یک گروه تروریستی دیگر به نام «لشکر اسلام» بودند که به خاطر در امان ماندن جانشان از دست فشارهای نیروهای امنیتی از پاکستان به سوی افغانستان گریخته بودند. در همینحال؛ انتصاب حافظ سعید خان، به عنوان اولین امیر شاخه خراسان داعش و عبدالرووف خادم، فرمانده سابق طالبان به عنوان معاون وی، با استفاده از شبکههای استخدامی مستقر در مناطق افغانستان و پاکستان به گسترش و تسهیلات این گروه بیشتر از پیش کمک کرده است.
براساس تحقیقات مرکز مبارزه با تروریزم «ویست پوینت» از سال ۲۰۱۷ میلادی، برخی از اعضای لشکر طیبه، جماعتالدعوه، شبکه حقانی و جنبش اسلامی ازبکستان یا (IMU) نیز به شاخه خراسان داعش پیوستهاند. شاخه خراسان داعش از زمان تأسیس آن در سال ۲۰۱۵ میلادی، از سوی هسته رهبری دولت اسلامی یا داعش در عراق و سوریه حمایت شده است. پس از شکست و با از دست دادن قلمروی گروه داعش در سوریه و عراق، جنگجویان این گروه به طور فزایندهای به سوی افغانستان به عنوان پایگاهی برای خلافت جهانی خود روی آوردند.
بنابراین؛ پس از بیعت رسمی شاخه خراسان داعش مبنی بر وفاداری به «امت جهانی دولت اسلامی یا داعش در عراق و سوریه» علناً از طریق بیانیهها و ویدئوهای رسانهای تبریکات و تهنیت خود را برای گسترش تحرکات و حملات این گروه تروریستی در آسیای مرکزی اعلام کردند. برای این منظور، گروه تروریستی داعش برخی منابع مالی و اقتصادی را در ولایت خراسان یا «شاخه خراسان» خود به میزان چند صد هزار دالر آمریکایی سرمایهگذاری کرده است تا اینکه شبکهها و سازماندهیهای خود را در آسیای مرکزی بهبود ببخشد. علاوهبراین؛ سازمان ملل متحد در گزارش اخیر خود اظهار داشته است که «هسته [داعش] به تسهیل انتقال برخی از عوامل کلیدی خود به افغانستان از جمله ابوقتیبه رهبر سابق داعش و صلاحالدین فرمانده پیشین این گروه در عراق ادامه میدهد.
افغانستان مقصد اصلی جنگجویان تروریستانِ خارجی یا(FTF) در منطقه و همچنین برای جنگجویان فراری و شکست خورده از میدانهای جنگ در شام و سوریه است. قدرتها و تواناییهای روابط عمومی شاخه خراسان داعش، اعتبار جهانی و منابع پایدار در جلب و جذب و استخدام جنگجویان و تروریستان خارجی را تسهیل میکند و آنها را از سایر گروهها و جنبشهای ستیزهجو دور نگه میدارد.
رهبری و استراتژی شاخه خراسان داعش
بنابراین؛ حافظ سعید خان امیر و مؤسس شاخه خراسان داعش، در ۲۶ جولای سال ۲۰۱۶ میلادی، در یک حمله هوایی نیروهای ایالات متحده آمریکا در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان کشته شد. پس از مرگ حافظ سعید خان، شاخه خراسان داعش، دارای سه امیر دیگر بود که تمامی آنها نیز توسط ارتش ایالات متحده آمریکا در حملات هوایی هدفمند از بین رفتهاند که عبارتند از عبدالحسیب در ماه آپریل ۲۰۱۷، ابو سعید در ۱۱ جولای ۲۰۱۷ و اخیراً ابو سعید اورکزی مشهور به (حافظ سعید خان) در ۲۵ آگست ۲۰۱۸ میلادی، کشته شدند. این فرماندهان و همچنین رهبرانش در سطح ولسوالیها و ولایتهای افغانستان و به ویژه قبل از پیوستن آنها به داعش، تجربههای معناداری با جنبشهای شبه نظامیان محلی در افغانستان، پاکستان و ازبکستان را داشتند.
استراتژی فراگیر شاخه خراسان داعش شامل اهداف محلی و جهانی میشود. در همینحال؛ در یک سلسله ویدیوییها و نوارهای تصویری که در سال ۲۰۱۵ میلادی، دفتر رسانهای شاخه خراسان داعش منتشر کرده بود، آمده است: «در این شکی نیست که خداوند متعال از دیرباز به ما در سرزمینی خراسان دستور جهاد داده است. این از فضل خداوند لایزال بود که ما با هر کافر و عصیانگری که وارد سرزمین خراسان شد جنگیدیم. این بدین معناست که تمامی این جنگها برای تحقق و اقامۀ قانون شریعت است.» همچنان در ادامه چنین آمده است «این را خوب بدانید که خلافت اسلامی محدود به هیچ کشور خاصی نمیشود، این مردان جوان با هر کافری که چه در غرب و چه در شرق باشند، مبارزه خواهند کرد.»
همانند لانه رهبری اصلی داعش در عراق و سوریه، شاخه خراسان داعش نیز به دنبال ایجاد خلافت آغاز شدۀ خود در آسیای جنوبی و مرکزی است که براساس قوانین شریعت ادعا و اداره میشود. بنابراین؛ با پیوستن مسلمانان از سراسر منطقه و جهان، این قانون شریعت گسترش خواهد یافت. گروه داعش به مرزهای بینالمللی اعتناء نمیکند و آنها را نادیده میگیرد، قلمروی خود را فراتر از دولتهای ملی مانند پاکستان و افغانستان تصور میکنند.
علاوهبراین؛ آرزوهای جهانی داعش شامل «برافراشتن پرچمی به نام العقاب بر فراز بیتالمقدس و کاخ سفید» است که این آرزوها مساوی با شکست اسرائیل و ایالات متحده آمریکا خواهد بود. ایدئولوژی اصلی شاخه خراسان داعش به دنبال پاکسازی قلمروی خود از شرِ به نام «جنگجویان صلیبی» خارجی بود که ایدئولوژی تحت نام «مسلمانان و مرتدین» را که شامل سُنیها و هزارههای شیعه در ارتش ملی افغانستان میشوند، تبلیغ میکردند. در حالیکه تحقیقات نشان میدهد هیچ مدرک «دال و مستدل» بر دست داشتن شاخه خراسان داعش در توطئه علیه سرزمینهای دولت آمریکا وجود ندارد. اما این گروه تروریستی در بیانیههای رسمی و رسانهای خود آمریکا را مورد تمسخر و تهدید قرار داده و خواستار حملات «گرگهای مستقل» در غرب شده است.